بِسْمِ اللَّه الرّحمن الرّحیم
برای اینکه با بصیرت بیشتر، این کتاب را مطالعه کنید، به مطالب زیر توجّه فرمائید:
1- شیخ عباس قمّی،
محدّث خبیر و عالیمقام
این کتاب ترجمه یکی از تألیفات گرانقدر مرحوم محقّق مخلص و بزرگ شیخ عبّاس قمّی صاحب مفاتیح الجنان است، که بنام «بَیْتُ الْاَحْزانِ فِی ذِکْرِ اَحْوالاتِ سَیِّدَةِ نِساءِ العالَمینَ فاطِمَة الزَّهْراءِ عَلَیْهاالسَّلامُ» در قطع وزیری به زبان عربی در 160 صفحه طبع و منتشر شده است، و نخستین بار به سال 1363 ه.ق انتشار یافته است.(1)
عالم ربّانی مرحوم شیخ عبّاس قمّی (ره) که نامش برای همهی ما آشنا است از علمای خیّر و مخلص و بسیار موفّق بود که همهی عمر پربرکت خود را علی الدّوام به تحقیق و بررسی علوم اسلامی، و نشر فرهنگ اسلام با بیان و قلم پرداخت، و به عنوان محدّث بزرگ، و خاتم المحدّثین شهرت یافت.
این مرد بزرگ به سال 1294 قمری (116 سال قبل) در قم متولّد شد، و در سال 1359 ه.ق در سنّ 65 سالگی (بعد از نصف شب 23 ذیحجه) در نجف اشرف از
دنیا رفت، و قبر شریفش در ایوان سوّم ناحیهی شرقی صحن شریف مرقد مطهر حضرت علی (ع) کنار قبر استادش آیتاللَّه محدّث نوری قرار دارد.
وی در قم پس از کسب علوم مقدّماتی، به سال 1316 ه.ق عازم نجف اشرف گردید و در حضور اساتید بزرگ حوزهی علمیه نجف به ادامهی تحصیل پرداخت و به پیشرفتهای فوقالعادهای دست یافت، و در آن حوزهی بزرگ، بیشتر در درس آیتاللَّه حاج میرزا حسین نوری حاضر میشد و اکثر اوقاتش را در محضر ایاشن به تحقیق و بررسی و استنساخ تألیفات محدّث نوری میپرداخت.
در همان دوران جوانی آثار نبوغ و درایت و عشق به مطالعه و تحقیق از چهرهاش آشکار بود، و در اوج پرهیزکاری و پاکی بسر میبرد، و از خصوصیّات زندگی او اینکه: عشق و علاقه خاصّی به نشر احکان و فرهنگ اسلام با بیان و قلم داشت، و همواره از شهری به شهر دیگر مسافرت میکرد و منبر میرفت و کتاب مینوشت.
مرحوم آیتاللَّه حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی (صاحب کتاب الذّریعه) که در نجف اشرف مدّتی با محدّث قمّی، هم حجره بود، دربارهی او مینویسد: «من سه سال جلوتر از محدّث قمّی به نجفاشرف رفتم، و دو سال جلوتر از او به حوزهی درس محدّث نوری پیوستم، از همهی علماء بیشتر با محدّث قمّی مأنوس بودم و مدّتها در حجره یکی از مدارس علمی نجف اشرف، زندگی میکردیم، در این مدّت او را یک انسان نمونه، کامل، دانشمند و فاضل یافتم و براستی که عنصری ارزشمند، پرهیزکار، متواضع، خوش اخلاق، پارسا و سلیم النفس بود، او به سال 1322 ه.ق به ایران مراجعت کرد و به تألیف و تصنیف کتابهای اسلامی همّت گماشت، و به سال 1331 ه.ق به مشهد مقدّس رفت و در جوار مرقد حضرت امام رضا (ع) سکونت کرد، و به تألیفات خود ادامه داد، او دائماً مشغول نوشتن بود، عشق سرشاری به نوشتن و تحقیق و تدوین داشت بطوری که هیچ چیزی نمیتوانست او را از این کار بازدارد، تا اینکه پس از مراجعت از سوّمین سفر حج به قم، بعضی از علماء از وی خواستند تا برای تحکیم و گسترش حوزهی علمیه قم در کنار آیتاللَّه العظمی شیخ عبدالکریم حائری بماند، او اجابت کرد و در قم ماند و از اصحاب آیتاللَّه حائری (ره) بود و به عنوان یکی از یاران مخلص و باوفای او خوانده میشد.(2)
2- تألیفات محدّث قمّی
محدّث خیبر، حاج شیخ عباس قمّی (ره) در تألیف و تصنیف و ترجمهی کتابهای اسلامی، ید طولائی داشت، و میتوان گفت: در عصر خود در این راستا نهضت فرهنگی عظیمی در شئون مختلف اسلامی پدید آورد و با کوششهای محقّقانه و خستگیناپذیر خود، میراث فرهنگی بزرگی را به یادگار گذاشت، تألیفات او را که بعضی دارای چند جلد قطور است تا شصت و سه عدد ذکر کردهاند(3)
که در اینجا به ذکر نام بعضی از آنها میپردازیم:
1- الانوار البهیة.
2- مفاتیح الجنان.
3- منتهی الآمال (2 جلد).
4- تتّمة المنتهی.
5- سفینة البحار (2 جلد).
6- الکنی و الالقاب (3 جلد).
7- کُحْلُ البصر.
8- تحفة الاحباب.
9- فوائد الرضویّه.
10- ذخیرة العقبی.
11- ذخیرة الابرار.
12- سبیل الرشاد.
13- نفس المهموم.
14- ترجمه مصباح المتهجّد شیخ طوسی (ره).
15- کتاب حاضر، که بعد از وفات مؤلف، چاپ و منتشر شده است.
و…
کتاب حاضر با اسلوبی متین، محتوی نمونههائی از فضائل زندگی برترین بانوی دو جهان حضرت زهرای اطهر (سلام اللَّه علیها) است، که اکنون از عربی به فارسی ترجمه شده و تقدیم میگردد، امید آنکه همهی ما- بخصوص بانوان- درسهای سودمندی
از مکتب ارزشمند آن بانوی بیهمتای جهان بیاموزیم، و با الگو قرار دادن آن، به سعادت دو جهان نائل شویم. لازم به تذکّر است که بعضی از قسمتهای کتاب به عللی ترجمهی آزاد شده است، و مطالبی که میان پرانتز، در متن آمده است از مترجم میباشد.
بدین وسیله از استاد معظّم حضرت آیتاللَّه ناصر مکارم شیرازی (مُدَّ ظِلُّهُ العالی) که با مقدّمهی شیوای خود بر اعتبار و وزانت این کتاب افزودهاند، و حق بزرگی بر اینجانب دارند، بخصوص در این جهت که ایشان قلم را بدست من دادند، صمیمانه تشکر مینمایم.
حوزهی علمیّه قم- محمد محمّدی اشتهاردی
تیر ماه 1369 شمسی
1) چاپ جدید این کتاب در سال 1404 ه.ق توسط منشورات حسینیه عمادزادهی اصفهان، به طبع رسیده که در دسترس مترجم است.
2) طبقات اعلام الشیعه جلد 3 ص 998- الکُنی و الالقاب ج 3 ص 297 تا 313.
3) نام 60 عدد از این کتب در کتاب الکنی و الالقاب ج 3 ص 302 تا 313 آمده است.