نامه‏ی ابوبکر به اسامه و پاسخ آن

یکی از دلائل بر صحّت ادعای کسانی که می‏گویند مقام امامت مخصوص علی (ع) بعد از پیامبر (ص) است، و حق او را غصب کردند، نامه‏ای است که ابوبکر برای «اُسامة بن زید»، پس از جریان بیعت در سقیفه، نوشت (اسامة بن زید از جانب رسول خدا (ص) فرمانده لشکر شده بود تا به سرزمین شام حرکت کنند و جلو تجاوز دشمن را بگیرند، و پیامبر (ص) فرموده بود هر کس از فرمان اُسامه تخلّف کند مجرم است با توجه به اینکه اُسامه هنگام رحلت پیامبر (ص) و بروز جریان سقیفه، در مدینه نبود بلکه همراه لشکر در سرزمین «جُرفْ» (نزدیک مدینه) بود تا روانه‏ی شام شود).

نامه‏ی ابوبکر به اُسامه، چنین است:

از ابوبکر خلیفه رسول خدا (ص) به اسامة بن زید، امّا بعد: مسلمانان به من پناه آوردند، و مرا برای سرپرستی امر خلافت، انتخاب کردند و مرا رئیس خود بعد از رسول خدا (ص) نمودند (نامه طولانی است تا آنجا که می‏گوید) وقتی نامه‏ی من به تو رسید و آن را خواندی، تو نیز مانند مسلمانان بیا و با من بیعت کن و به عمر بن خطّاب

اجازه بده که از تحت فرماندهی تو تخلّف کند (و نزد من باشد) زیرا من از او بی‏نیاز نیستم، بلکه به او نیاز دارم و سپس به سوی همان جبهه که رسول خدا (ص) تو را به جانب آن حرکت داده است برو.

وقتی که نامه بن اُسامه رسید و آن را خواند، پاسخ آن را چنین نوشت:

«از اسامة بن زید، بنده‏ی آزاد شده‏ی رسول خدا (ص) به ابوبکر بن ابی‏قُحافه، امّا بعد: نامه‏ات به من رسید، ولی آغاز آن با آخر آن متناقض بود، در آغاز نامه نوشته‏ای که من خلیفه‏ی رسول خدا (ص) هستم سپس چنین ادعا کرده‏ای که مسلمانان در اطراف تو اجتماع کرده و تو را امیر خود نموده‏اند، اگر چنین باشد، لازم بود که آنها در مسجد با تو بیعت کنند، نه در سقیفه‏ی بنی‏ساعده.

وانگهی از من تقاضا کرده‏ای که به عمر بن خطاب اجازه‏ی تخلّف از سپاه را بدهم به خاطر اینکه به او نیاز داری، ولی بدان که او پیش خود، بی‏آنکه من به او اجازه بدهم تخلّف کرد، و برای من روا نیست که به هیچکس اجازه‏ی تخلّف بدهم زیرا رسول خدا (ص) فرمان بسیج و حرکت تحت فرماندهی مرا داده است، و در این جهت فرقی بین تو و عمر نیست که هر دو تخلّف کرده‏اید، و تخلّف از فرمان رسول خدا (ص) بعد از رحلتش با تخلّف در حال حیاتش فرقی ندارد، و هر دو یکسانند، و تو می‏دانی که رسول خدا (ص) به تو و عمر فرمان داد که تحت فرماندهی من به سوی جبهه حرکت کنیم، و رأی و فرمان رسول خدا (ص) درباره‏ی شما از رأی خود شما در مورد خودتان، بهتر و مقدّمتر است، موضع‏گیری شما بر پیامبر (ص) مخفی نبود، آن حضرت مرا سرپرست شما کرد، ولی شما را سرپرست من نکرد، و مخالفت با پیامبر (ص) نفاق و دوروئی است…».

مؤلّف گوید: ما مشروح نامه‏ی ابوبکر و پاسخ اسامه را بطور مشروح در کتاب «عیون‏البلاغه فی انس الحاضر و نقلة المسافر» خاطرنشان ساخته‏ایم، و در اینجا به همین مقدار اکتفا می‏شود.