سقیفه، از نگاه براء بن عازب

ابن ابی‏الحدید و سُلیم بن قیس از «بُراء بن عازب»(1) نقل می‏کنند که گفت: «من همواره از دوستان و علاقمندان بنی‏هاشم بودم، هنگامی که رسول خدا (ص) رحلت کرد، از ترس اینکه مقام خلافت به جای دیگر برود، بسیار سرگردان و حیران بودم، از سوی دیگر از جریان رحلت پیامبر (ص)، غرق در اندوه بودم، شتابزده و دیوانه‏وار، گاهی به منزل پیامبر (ص) می‏رفتم، خاندان آن حضرت را سرگرم غسل و سایر تجهیزات رسول خدا (ص) می‏دیدم، و گاهی به سقیفه می‏رفتم می‏دیدم مردم در کشمکش تعیین خلیفه هستند، انصار می‏خواهند خود را بر مهاجرین، تحمیل کنند، و مهاجرین می‏خواهند بر انصار، مسلّط گردند، مدّتی از این گیر و دار گذشت، اعیان قوم و عمر و ابوبکر را ندیدم، ناگهان شنیدم گوینده‏ای می‏گفت: همه‏ی قوم در سقیفه هستند، و گوینده‏ی دیگری می‏گفت: با ابوبکر بیعت کردند، اندکی گذشت ناگهان ابوبکر را همراه عمر و ابوعبیده دیدم که با جماعتی می‏آیند و لباسهای صنعانی پوشیده بودند و در راه به هر که می‏رسیدند، او را فریب داده و چه بخواهد و چه نخواهد، او را نزد ابوبکر آورده و دست او را بر دست ابوبکر می‏سائیدند و از او بیعت می‏گرفتند، با دیدن این منظره، عقل از سرم پرید با اندوه فراوان به سوی خانه‏ی پیامبر (ص) شتافتم، دیدم بنی‏هاشم در را برای تجهیز جنازه‏ی پیامبر (ص) بسته‏اند، در را محکم کوبیدم و فریاد زدم: مردم با ابوبکر بیعت کردند.

عباس عموی پیامبر (ص) گفت: تَرَبَتْ اَیْدِیکُمْ اِلی آخِرِ الدَّهْرِ: «تا آخر روزگار دست شما کوتاه گردید» (و دیگر تا آخر روزگار خیری نخواهید دید، زیرا مردم سخن پیامبر (ص) را گوش نکردند و مقام رهبری را به انحراف کشاندند).

1) بُراء بن عازب انصاری اَوُسی یکی از یاران باوفای پیامبر (ص) بود، در اکثر جنگها شرکت فعال داشت، و در زمان علی (ع) از خواص اصحاب علی (ع) بود، و به سال 24 ه.ق، سرزمین ری با فرماندهی او فتح شد، و در آخر عمر، ساکن کوفه گردید و در زمان حکومت مُصْعَب بن زُبیر، در کوفه از دنیا رفت (اسدالغابه ج 1 ص 171)- مترجم.